Il-President ta’ Malta titkellem
X’kienu l-affarijiet li spikkaw fix-xhur li ilek f’din il-kariga?
Min-nies t’hemm barra, din l-istennija, aktar bdejt inħossha. Kelli nissettja moħħi għal ħafna affarijiet. L-ewwel nett, kelli nissettja moħħi li hawnhekk kelli nagħmel dari. Ovvjament ridt nidra l-istaff t’hawnhekk.
Kelli nidra wkoll l-attitudni tagħhom, waqt li tinbidel tiegħi wkoll. Fil-bidu kważi kważi kont naħtafhom għaliex dawn kienu l-ħin kollu jaraw kif se jfissduni, u jien il-fsied, la trabbejt bih, u wisq aktar sibtu meta kbirt.
Allura dik kienet, u tiskanta, qed insemmiha għax kien ġustament li kien jirrikjedi anke xi ftit ta’ analiżi min-naħa tiegħi, fuq għaliex qed jiġri hekk, għaliex qed ninnervja kważi mix-xejn.
Min-naħa l-oħra, kien hemm ukoll xi affarijiet li kellhom x’jaqsmu mar-residenza. Kont għedt li nixtieq li din tkun il-presidenza tan-nies, u n-nies ġew. Kull min kien jitlob anke biex jiltaqa’, assoċjazzjonijiet, NGOs, bl-iskop soċjali, jiena għamilt ħilti kollha biex ma ngħid le lil ħadd. Minnhom kelli esperjenzi, ta’ x’qed jaħsbu n-nies, ta’ x’jixtiequ. Sew f’oqsma partikolari, u wkoll b’mod ġenerali.
Fil-fatt, inħoss li għalkemm illum għandna l-midja aktar mifruxa, in-nies jixtiequ jkunu aktar u aktar qrib lejn min qiegħed fit-tmexxija. Għalija huwa ta’ sodisfazzjon illi nara li l-mexxejja, jew min jipprospetta li jkun mexxej, idur man-nies. Biss, naħseb li hemm bżonn ninżlu fosthom, niftħulhom aktar il-bibien, u nħallu lilhom jitkellmu.
Jista’ jkun li minħabba li l-president mhux figura eletta, jaraw fiha persuna li jistgħu jafdaw aktar, għax fiha jsibu aktar onestà u integrità?
Jista’ jkun, imma jien naħseb illi l-poplu, dak li jħoss, ma’ kulħadd jgħidu, u ma kulħadd jgħidu l-istess. Jien li qed ngħid huwa li kien hemm ċertu għatx biex jiftħu qalbhom u jitkellmu.
Naħseb vallapena għal kull min irid, kull ċertu żmien, ipoġġi lilu nnifsu quddiem l-elettorat, li jiltaqa’ aktar fil-qrib man-nies, u jħallu lilhom jitkellmu. Din nenfasizzaha ta! Iridu jħallu lilhom jitkellmu.
Hemm ir-realtà li l-President u l-presidenza mhux eżekuttivi. Jiġifieri jistgħu jifhmu l-problema, imma s-soluzzjoni mhux f’idejhom. Dik ma tiffrustrakx?
Mhux kwistjoni ta’ frustrazzjoni, għaliex l-irwol ta’ president, kif inhu fl-ambitu tal-kostituzzjoni, nifhmu. Ma tantx jien tal-opinjoni, imma se noqgħod attenta kif nitkellem biex ma nkunx interpretata fuq ċerti affarijiet li jistgħu jiżviluppaw ’il quddiem, jew ikun hemm xi diskussjoni.
Imma l-irwol tal-President, fis-sitwazzjoni kostituzzjonali tagħna, huwa rwol li jimxi wara l-kwinti. Jista’ jeżerċita influwenza, minn wara l-kwinti, imma naħseb, u din nenfasizzaha meta jkun hemm ċerta stennija min-naħa tan-nies, li s-soluzzjonijiet mhumiex f’idejn il-President.
Imma iva, jista’ minn wara l-kwinti jagħti ħjiel, ta’ x’qed jinħass hemm barra. Imma le mhux f’idejn il-President. Meta tifhem x’inhu l-irwol tiegħek, m’għandek tħoss l-ebda frustrazzjoni. Jista’ jkun xorta influwenti, u naħseb li hemm iktar lok, illi meta aħna, ċerti nies li qegħdin fuq quddiem ta’ dan il-pajjiż, nifhmu u nidraw aktar lil xulxin.
Din hija silta mill-intervista li l-preżentatur tal-programm Xtra, Saviour Balzan, kellu mal-Eċċellenza Tagħha, il-President Myriam Spiteri Debono.